Als de EU en de VS afspraken maken in het handelsverdrag TTIP, mogen die niet ten koste gaan van de hoge beschermingsniveaus voor mens en milieu in Europa. Dat uitgangspunt hebben werkgevers en vakbonden vastgelegd in een advies van de Sociaal Economische Raad (SER).
Volgens de SER mag TTIP geen aanleiding vormen voor verandering van niveaus van bescherming van mens en milieu. Er moet voldoende beleidsruimte voor overheden blijven om eigen beschermingsmaatregelen te treffen voor mens en milieu. Overheden moeten vrij blijven om bepaalde diensten ‘van algemeen publiek belang’ te verklaren en daarmee uit te zonderen.
Positief voor werkgelegenheid
SER-voorzitter Mariëtte Hamer onderstreept het belang van dit advies. “Het is goed dat wij gezamenlijk tot een beoordelingsmaatstaf voor TTIP zijn gekomen. In het maatschappelijk debat komen veel zorgen over onder meer publieke belangen naar voren. Deze moeten worden gewaarborgd. Dit advies bespreekt hoe dat kan. Het unanieme advies kan nu een belangrijke rol gaan spelen in een goed geïnformeerd debat over TTIP.”
De SER verwacht per saldo positieve effecten op de economie en de werkgelegenheid van TTIP. Wel kunnen de aanpassingen voor individuele bedrijven en bepaalde groepen werknemers negatief uitpakken. Een goede begeleiding van deze aanpassingsprocessen is daarom noodzakelijk.
Duurzame welvaartsgroei als gouden standaard
De EU en de VS moeten volgens de SER ‘streven naar duurzame welvaartsgroei’ in het globaliseringsproces waar ook opkomende economieën en ontwikkelingslanden in meegroeien. Het handelsverdrag moet daarom mogelijk maken dat ook andere (armere) landen ervan mee kunnen profiteren.
Van TTIP wordt verwacht dat het een ‘gouden standaard’ vestigt voor toekomstig Europees handels- en investeringsbeleid. Het dient de Europese waarden te bevorderen, waaronder de bescherming van mensen- en werknemersrechten, milieu, de democratie en de rechtsstaat.
Geschillen over arbeidsnomen
De SER vindt dat er een zware, bindende geschillenbeslechting moet komen voor handel en fundamentele arbeidsnormen. Elementen hiervoor zijn onder meer voldoende onafhankelijkheid ten opzichte van de verdragspartijen en het zo nodig kunnen opleggen van effectieve sancties aan verdragspartijen.
Ook moet nagedacht worden over het openstellen daarvan voor derden zoals de civil society en vakbonden. Bij de uitwerking hiervan zijn verschillende varianten denkbaar die op hun merites moeten worden beoordeeld.
Sociale Impuls voor de economie
Ton Heerts, voorzitter van vakbond FNV:“Alle handelsverdragen moeten langs de sociale en duurzame meetlat. Dat is de essentie van dit advies. Is een handelsverdrag bijvoorbeeld in lijn met fundamentele arbeidsnormen? Komen de afspraken wel overeen met de Europese regels die we hebben opgesteld om werknemers en consumenten te beschermen? Met dit advies pleiten we kort gezegd voor duurzame en sociale handelsverdragen."
Volgens werkgeversvoorzitter Hans de Boer (VNO/NCW) is er veel onrust over TTIP. “Het TTIP verdrag kan echter tegenwicht bieden tegen de onzekerheden in de internationale politiek en economie. Het slechten van handelsbarrières kan een krachtige impuls opleveren voor de economie. Maar ik hecht veel meer waarde aan de strategische betekenis voor het Atlantisch-Europese werelddeel ten opzichte van het snel opkomende Azië dan aan een exact percentage groei. Het geeft ons nu de kans om de Westerse standaarden op het gebied van kwaliteit, duurzaamheid en arbeid als leidend in de wereld neer te zetten. Het gezamenlijke SER-advies vormt hierin een belangrijke leidraad."