Een collega vraagt om de nietmachine. Outlook blijft mailtjes uitspugen, terwijl ook de WhatsApp-berichten piepend en knipperend om aandacht vragen. Onze concentratie is in gevaar. Gesteund door de wetenschap komt een tegenbeweging op gang die harde middelen niet schuwt: weg met kantoortuinen en met sociale media op het werk!

We hebben een aandachtscrisis. Dat is tenminste de mening van Stefan van der Stighel, hoogleraar cognitieve psychologie aan de Universiteit Utrecht. Hij heeft er het boek ‘Concentratie’ over geschreven.

Drie minuten
Het begint met het grote misverstand dat mensen in staat zijn tot multitasken. Onze hersenen kunnen maar één taak tegelijk geconcentreerd uitvoeren.

“Elke afleiding kan leiden tot het wisselen van taak. Dat wisselen zorgt voor stress en je gaat er fouten van maken”, schrijft Van der Stighel in NRC Handelsblad. “Het regelmatig wisselen van taak zorgt ervoor dat je werk oppervlakkiger wordt omdat je nooit echt tot de kern van de zaak komt.”

Uit een onderzoek bij een telecombedrijf in Australië bleek dat de meeste medewerkers minder dan tien minuten aaneengesloten aan een taak werken, met een gemiddelde van drie minuten.
Wat is de kwaliteit van werk dat je in drie minuten kunt doen?

Concentratie in tijden van afleiding
In zijn artikel schrijft de wetenschapper nog netjes dat er “een dialoog op gang moet komen over concentratie in deze tijden van afleiding”.
“Het is voor een effectief arbeidsproces cruciaal dat manager en werknemers zich er bewust van worden dat we zuinig moeten zijn op onze concentratie en aandacht omdat we er maar een beperkte hoeveelheid van hebben.”

Afleidingskosten van kantoortuin
Tegelijkertijd weet Van der Stighel wel wat er moet gebeuren: schaf de kantoortuin af. De (telefoon)gesprekken en het geloop van collega’s leiden werknemers teveel af.
“Natuurlijk kunnen de kantoortuinen de samenwerking verbeteren en leveren ze besparingen op qua huisvesting, maar de vraag is of deze winst opweegt tegen de kosten die gepaard gaan met de continue afleiding door gesprekken van collega’s of langslopende collega’s.”

Diep werk
Is het afschaffen van de kantoortuin voldoende om te komen tot geconcentreerd werken? Of is er meer nodig om de afleidingen de baas te worden zodat we toekomen aan “Diep werk”, zoals de Amerikaanse wetenschapper Cal Newport geconcentreerd werken noemt.

Volgens Paul A. Kirschner, hoogleraar aan de Open Universiteit, gaat het verbannen van de kantoortuin niet ver genoeg. In een ingezonden brief in de Volkskrant wijst hij op de gevaren van multi-tasken.
Daarom wil hij wil sociale media en alle niet aan werk gerelateerde apps en programma’s van de werkvloer weren. “Vermoedelijk resultaat: meer werk verzet in minder uren van hogere kwaliteit. Afgeleide resultaat: minder stress/burn-out en misschien zelfs minder apps van de baas buiten werkuren.”

Eenvoud
De oplossingen van Van der Stighel en Kirschner hebben de charme van de eenvoud. Maar welke werkgever zal toegeven dat de kantoortuin een mislukking is omdat het werk eronder lijdt en zijn kosten zelfs hoger zijn dan de besparing op huisvesting? En hoeveel werknemers zullen accepteren dat de life line met vrienden en familie wordt doorgesneden tijdens het werk?

De grote vraag is natuurlijk welke oplossingen wel acceptabel en uitvoerbaar zijn voor werkend Nederland.
Gelukkig komt er hulp. Een snel groeiende groep wetenschappers, journalisten, goeroes en straks ook gespecialiseerde bedrijven staat klaar om ons te helpen met diep werk, concentratie, monotasken, digital detox, workflow en mindfullness bij de baas.

Doorsturen: