Voor steeds meer werkgevers is het de normaalste zaak van de wereld: een trackingsysteem in de bedrijfsauto, camera's op de werkvloer, registratie van mail- en surfgedrag. Dat privacy op de werkvloer niet meer vanzelf spreekt, hebben veel werknemers echter niet in de gaten.

Uit een onderzoek van Intermediair blijkt dat werkgevers veel wegen hebben om het doen en laten van hun medewerkers te volgen.

10 manieren om medewerkers te bespioneren
In een onderzoek naar de privacy van werknemers heeft Intermediair managers, ICT-ers en HR-professionals ondervraagd. Bij managers zijn het populairst om medewerkers te bespioneren:
1. Screenen van werkcomputers (28% doet dit systematisch, geregeld of af en toe)
2. Plaatsen van camera's op de werkvloer (26%)
3. Surfgedrag op werkcomputer bekijken (23%)
4. Controleren van professioneel mailverkeer (21%)
5. Inkijken van juridisch dossiers (toekomstige) medewerkers (15%)
6. Tracking-software plaatsen in bedrijfsauto's (14%)
7. Inzien van medisch dossiers door leidinggevende (10%)
8. Afluisteren van professionele telefoongesprekken (8%)
9. Afluisteren van privé telefoongesprekken (8%)
10 Detectives inschakelen (4%).

Productiviteit verhogen
De belangrijkste redenen waarmee bedrijven hun bespieden verklaren:
1. het verhogen van de productiviteit
2. het beschermen van bedrijfsgegevens
3. het voorkomen van diefstal.

Werknemers niet op de hoogte
Het meest opvallende uit het Intermediair-onderzoek is dat medewerkers vaak niet op de hoogte zijn. Zo zegt 42% van de managers dat werknemers niet weten dat het mailverkeer wordt gescreend.

Heimelijke waarneming
Het College Bescherming Persoonsgegevens maakt zich zorgen over de ontwikkeling. De meeste klachten die het College over werkgevers kreeg, hadden te maken met het verstrekken van persoonsgegevens aan derden, "(heimelijke) waarneming, al dan niet door cameratoezicht" en personeelsvolgsystemen (zoals het College ook tracking-software ziet).

In zijn jaarverslag over 2012 beschrijft het College cases van enkele werkgevers die te ver gingen met het verzamelen van persoonsgegevens. Zo was er een verzuimbedrijf dat aanzienlijk meer medische gegevens bleek op te vragen dan wettelijk toegestaan, zoals de oorzaak van het verzuim. "Bovendien bleek dat de verzamelde medische informatie vaak ook toegankelijk was voor de werkgevers."

Assessment
Een andere case gaat over een werkgever in de zorg die werknemers had verplicht om mee te werken aan een assessment voor personeelsbeoordeling en -ontwikkeling.
"Voor de verwerking van de testresultaten was geen wettelijke grondslag, omdat van vrije daarvoor gegeven toestemming geen sprake was. Werknemers die weigerden mee te werken, riskeerden namelijk ontslag op staande voet. Eventueel wel verleende toestemming was daarom niet rechtsgeldig."
Bovendien oordeelt het college streng dat het verplicht laten afnemen van een assessment "niet noodzakelijk is voor een goede bedrijfsvoering". De professionaliteit van medewerkers "kan namelijk ook op andere wijze worden vergroot, bijvoorbeeld door het volgen van vakgerichte opleidingen of andere cursussen".

Werknemers informeren
Terug naar de voorbeelden uit het Intermediair-onderzoek. Verschillende manieren die werkgevers gebruiken om hun personeel te controleren, zoals het screenen van computerverkeer, zijn wettelijk gewoon mogelijk. Maar werkgevers moet dit wel vastleggen in hun beleid, hun werknemers hierover informeren en als er sprake is van "verwerking van persoonsgegevens" doorgaans ook toestemming vragen aan medewerkers.

Omdat het hieraan vaak schort in de praktijk, heeft het College aangekondigd dat "gegevensverwerking binnen de arbeidsrelatie" een speerpunt voor 2013 is. Ook heeft de privacy-waakhond zich voorgenomen om onderzoek te doen naar de "controle van (toekomstige) werknemers door werkgevers".

Over de privacy van werknemers gaan we de komende tijd nog veel horen. Niet alleen vanwege het College, maar ook omdat er met de Big data-trend geavanceerde software op de markt komt die alle mogelijke informatie over werknemers verzamelt, analyseert en interpreteert.

Doorsturen: