De typiste, de baliemedewerker en de postbezorger. Het zijn beroepen die door automatisering verdwenen zijn, of over een aantal jaar misschien niet meer zullen bestaan. Maar wie vreest dat computers en robots alle banen overnemen, kan opgelucht ademhalen. Want in de praktijk blijkt vijf jaar na een groot automatiseringstraject, ‘slechts’ 8 procent van de werknemers verdwenen.

Dit blijkt uit het zojuist een onderzoek van het Centraal Planbureau (CPB), de Universiteit Utrecht en Boston University. Het is de eerste keer dat de effecten van automatisering op individuele werknemers is onderzocht.

Baanonzekerheid door automatisering
Bij onderzoekers en beleidsmakers leefden zorgen over baanonzekerheid door automatisering voor  individuele werknemers. Ze maakten een uitgebreide analyse van bedrijfsgegevens en hun werknemers in de periode 2000 – 2016. Ze volgden werknemers tot vier jaar nadat hun bedrijf automatiseerde, bekeken de kans dat zij het bedrijf verlaten, hun loon en hoe ze het eventuele loonverlies opvangen.

Naast baanverlies, kan automatisering overigens ook leiden tot groei van de werkgelegenheid, zolang de productiviteit maar genoeg toeneemt. Het is dus goed mogelijk dat de directe effecten van baanverlies, op een andere plek worden gecompenseerd met nieuwe banen.

Acht procent minder werknemers na vijf jaar
Technologische ontwikkelingen zoals robots en artificiële intelligentie zorgen voor een toenemende automatisering van taken. Dit zijn ook steeds vaker taken die voorheen alleen door mensen konden worden uitgevoerd, zoals het lezen van MRI-scans voor het diagnosticeren van ziektes, of autorijden.

Toch zijn er maar relatief weinig werknemers die worden geraakt door automatisering: na vijf jaar verlaat ongeveer 8 procent het bedrijf als gevolg daarvan. Ongeveer 9 procent van de werknemers werkt in een bedrijf dat flink investeert in automatisering, zoals robots.

Kwart hogere kans om te vertrekken
Het onderzoek geeft aan dat werknemers die al minimaal drie jaar werken bij het bedrijf dat automatiseert, na vijf jaar een kwart hogere kans hebben om bij hun werkgever te vertrekken door die automatisering.

Zij verliezen daardoor 8% van hun jaarlijks inkomen na vijf jaar. Mensen vangen het inkomensverlies deels op met uitkeringen, waarbij de WW de belangrijkste rol speelt. Oudere werknemers die vertrekken, gaan vaker met vroegpensioen.

Nieuwelingen kunnen vaker blijven
Voor werknemers die pas één of twee jaar werken bij het bedrijf dat automatiseert, is het risico om te moeten vetrekken minder groot (+ 7%). Zij verdienen minder en verliezen ook geen inkomen. Dat komt doordat deze groep minder bedrijfsspecifieke kennis heeft opgebouwd en daarom gemakkelijker een overstap naar nieuw werk kan maken.

MIS NIKS: Abonneer je op de gratis Personeelsnet-nieuwsbrief

Doorsturen: