Zorgen dat herstel pensioenen de economie niet schaadt.

Veel Nederlandse bedrijfstakpensioenfondsen hebben een groot deel van hun kapitaal zien verdampen. Doordat de waarde van hun beleggingen terugviel, is de dekkingsgraad onder de wettelijke grens van 105 procent gezakt. Dat blijkt uit een inventarisatie van de Vereniging van Bedrijfstakpensioenfondsen bij zestig aangesloten fondsen. Volgens de wet moeten de fondsen een herstelplan maken om binnen drie jaar weer voldoende dekking te hebben. Maar vakbonden en werkgevers willen de pensioenfondsen meer tijd geven.

De pensioenfondsen zijn in de problemen geraakt doordat de rente waarmee ze moeten rekenen op dit moment erg laag is. Daarbij komt nog eens de snelle daling van hun vermogens door de malaise op de internationale financiële markten. Door deze combinatie zijn de stevige buffers van de voorbije jaren bij de meeste fondsen verdwenen.

Bij de grotere fondsen varieert de dekkingsgraad tussen de 85 en de 100 procent. Hieronder zijn ook de vier grootste pensioenfondsen van Nederland: ABP, PGGZ, PME en PTE. Overigens zitten niet alle fondsen in de problemen, want er komen hier en daar ook hogere dekkingspercentages voor, zelfs tot boven 120 procent.

Gelijke pensioenuitkering, hogere premies
Om niet verder in te teren op de vermogens, zien verreweg de meeste pensioenfondsen in 2009 af van indexering. Dit betekent dat de gepensioneerden er niets bij krijgen om de inflatie te compenseren. Ook de toekomstige pensioenen van werknemers groeien dit jaar niet mee met de loonontwikkeling. Bij alle fondsen is nog wel voldoende vermogen aanwezig om de komende jaren de pensioenuitkeringen te kunnen betalen.

Een aantal fondsen int nu al hogere pensioenpremies bij werkgevers en werknemers om sneller bij te kunnen sparen. Volgens salarisverwerker ADP zijn de premies van werknemers in de bouwsector de afgelopen maand al met 29,9 procent gestegen ten opzichte van 2008. Werknemers in de Grafi-media zagen hun pensioenpremie met 19 procent omhoog gaan.

Maatwerk bij herstelplannen
De fondsen moeten uiterlijk 1 april 2009 een herstelplan indienen bij toezichthouder De Nederlandsche Bank (DNB). Hierin moeten zij de maatregelen aangeven om tot herstel van de dekkingsgraad te komen.

De Vereniging van Bedrijfstakpensioenfondsen pleit voor maatwerk bij het maken van afspraken tussen individuele fondsen en DNB, binnen de wettelijke mogelijkheden die daarvoor bestaan. Het belang van alle betrokkenen in het pensioenfonds staat daarbij voorop. Zolang een pensioenfonds kan aantonen dat het voldoende herstellend vermogen heeft, zal dat fonds de ruimte moeten krijgen om dat herstel ook waar te maken, vindt de vereniging.

Werkgevers: herstelplannen mogen economie niet schaden
Werkgeversorganisatie VNO-NCW wil dat pensioenfondsen meer tijd krijgen om hun geldreserves aan te vullen. Als de toezichthouder te strikt de regels hanteert, moeten de fondsen drastische maatregelen nemen die het vertrouwen van de consumenten in de economie schaden, waarschuwen de werkgevers.

Maatregelen als verhoging van de premies of verlaging van de pensioenuitkeringen zullen op de korte termijn tot onrust leiden. Ook is het de vraag of deze maatregelen veel zoden aan de dijk zetten. Volgens VNO-NCW moeten de oplossingen vooral op de langere termijn worden gevonden.

CNV: ook aan jongeren denken
Ook vakbond CNV wil meer tijd voor de pensioenfondsen om de financiële schade weg te werken van de kredietcrisis. Het CNV wil niet dat er nu in paniek maatregelen worden genomen om de financiële reserves van pensioenfondsen weer op orde te krijgen. Als drie jaar hiervoor niet genoeg is, dan moet er gekeken worden naar een mogelijk langere termijn.

Volgens het CNV moet zo snel mogelijk duidelijk worden welke maatregelen nodig zijn en hoeveel tijd dit gaat kosten. Toezichthouder De Nederlandsche Bank onderzoekt dit nu aan de hand van twintig fondsen.

Het CNV denkt niet alleen aan de gepensioneerden, maar ook aan jongere werknemers. ‘Jongeren die nu gaan werken en instappen in een pensioenfonds, moeten er straks zeker van zijn dat zij een waardevast pensioen hebben opgebouwd’, vindt CNV voorzitter René Paas. Daarom pleit het CNV ervoor dat pensioengelden worden gebruikt voor duurzame investeringen in eigen land, zoals infrastructuur en groene energie.