Arbeidsrecht

Wie personeel in dienst heeft, krijgt vanzelf te maken met het arbeidsrecht. De belangrijkste regels staan in het Burgerlijk Wetboek, waarin beschreven is wat een arbeidsovereenkomst inhoudt en welke regels gelden voor werkgevers en werknemers. In de dagelijkse werkpraktijk draait het vooral om aannemen en ontslag. In dit onderdeel kunt u modellen vinden voor verschillende arbeidsovereenkomsten, de cao, ontslagregels, de transitievergoeding en de inhuur van zelfstandigen.

• Alles over aannemen

  Een arbeidsovereenkomst kan in principe een mondelinge afspraak zijn. Maar gebruikelijk is om afspraken op papier vast te leggen. Deze onderdelen moeten in een arbeidsovereenkomst geregeld worden.

• ZZP: inhuur zelfstandigen

  Met deze modelovereenkomsten kunt u als opdrachtgever afspraken vastleggen met een zelfstandige opdrachtnemer. In dit artikel vindt u door de Belastingdienst goedgekeurde modelovereenkomsten voor het inhuren van een zelfstandige externe opdrachtnemer.

• Ontslag: zorgvuldig afscheid nemen

  Soms gaat het niet langer en is ontslag van een werknemer de enig overgebleven optie. Maar wanneer mag u een werknemer ontslaan en hoe werkt dat in de praktijk? En wat gaat dat allemaal kosten?

• Recht op verlof en deeltijd

  Werkgever en werknemer hebben soms tegengestelde belangen bij het opnemen van vakantieverlof of bijzonder verlof. Maak daarom vooraf afspraken met medewerkers om hun recht op verlof in goede banen te leiden.

• Ondernemingsraad instellen meestal verplicht

  Elke onderneming in Nederland met ten minste 50 werknemers, moet een ondernemingsraad (OR) hebben. Lees hier meer over de bevoegdheden en regels voor het instellen van een OR voor grote en kleine ondernemingen.

• Wijzigingen voor HR in 2024

  De minister van SZW gaat door met hervormingen van de arbeidsmarkt, waardoor werkenden sneller een vast contract krijgen en flexcontracten aan banden gaan. Verder gaat de reiskostenvergoeding omhoog en wordt het eenvoudiger om een OV-kaart te verstrekken aan werknemers die hybride werken. Hier vindt u een overzicht met de belangrijkste wijzigingen voor HR-professionals in 2024.

• Meld een ernstig arbeidsongeval op tijd

  De Arbowet bepaalt dat ernstige arbeidsongevallen, dat zijn de ongevallen die leiden tot de dood, blijvend letsel of ziekenhuisopname, direct aan de Inspectie SZW moeten worden gemeld. Bij het niet naleven van deze verplichting kunnen forse boetes aan de werkgever worden opgelegd. Hoewel deze meldingsplicht vrij helder is, gaat het in de praktijk nog wel eens mis. Vaak onbedoeld, legt advocaat Frank Janzing uit.

• Hoe zit het ook al weer met de aanstellingskeuring?

  Lang niet alle werkgevers weten het, maar alleen in uitzonderingsgevallen mag een sollicitant medisch gekeurd worden voor een functie. Ruim 60% van de werkgevers en werknemers kent de regels rondom de aanstellingskeuring niet. Hoe zit het ook al weer?

• Recht op betaald rouwverlof lijkt nog ver weg

  Na oproepen van vakbonden en maatschappelijke organisaties, is door enkele Tweedekamerleden een initiatiefwetsvoorstel gemaakt om wettelijk betaald rouwverlof te regelen. Het idee is om werknemers met minderjarige kinderen minimaal één week betaald rouwverlof te bieden, als zij hun partner of een minderjarig kind verliezen. Maar werkgevers zijn niet bepaald enthousiast en ook de Raad van State heeft nu een advies gegeven dat niet alleen maar positief is. Hiermee lijkt het wettelijk recht op betaald rouwverlof, nog ver weg.

• Kunstmatige intelligentie (AI): Model richtlijn voor gebruik op het werk

  Met deze richtlijn reguleert u het gebruik van AI op de werkplek. Uitgangspunt is niet om AI-toepassingen te verbieden, maar om verstandig gebruik van AI op het werk mogelijk te maken, waarbij de mens altijd in laatste instantie beslist.

  

  Model Richtlijn gebruik Kunstmatige intelligentie (AI) op het werk

• Schade maken, is betalen? Niet altijd

  Draait de werkgever altijd op voor schade die een werknemer veroorzaakt? In veel gevallen wel, maar er zijn uitzonderingen. Bijvoorbeeld als er sprake is van ‘bewuste roekeloosheid’ van de werknemer, of van opzet. Voor de duidelijkheid is het goed om voorschriften over het gebruik van de leaseauto en bedrijfseigendommen vast te leggen in het personeelshandboek of de arbeidsovereenkomst, schrijft advocaat arbeidsrecht Linda Jacobs.

• Schadevergoeding als werknemer onterecht tussentijds opzegt

  Als een werknemer een tijdelijke arbeidsovereenkomst opzegt zonder dat daarin een opzegbeding is opgenomen, is er sprake van een onregelmatige opzegging. Dat is niet zonder risico voor de werknemer, want als werkgever kunt u dan een schadevergoeding eisen die flink kan oplopen.

• BEWAREN: Dit zijn de wijzigingen voor HR in 2025

  Het kabinet focust in 2025 op bestaanszekerheid en verbetering van maatschappelijke samenhang. In de praktijk wordt de WW korter en krijgen grote werkgevers geen compensatie meer voor de transitievergoeding van zieke werknemers. Het kabinet wil wel minder arbeidsmigranten, maar expats houden fors belastingvoordeel. Personeelsnet presenteert hier een uitgebreid overzicht met de belangrijkste wijzigingen waar HR-professionals in 2025 rekening mee moeten houden.

• ZZP: Arbeidsrelatie werkgever/werknemer vermijden, checklist

  Met deze checklist beoordeelt u of een arbeidsrelatie met een zzp'er mogelijk wordt gezien als een dienstverband. Dit helpt bij het vermijden van naheffingen en boetes van de Belastingdienst, die weer controleert op schijnzelfstandigheid per 1 januari 2025. Hierbij geldt ook het principe van de 'Duck test'.

  

  Checklist arbeidsrelatie ZZP werkgever/werknemer vermijden

• Regeerprogramma 2025: belangrijkste plannen voor HR

  Vrijdag 13 september presenteerde het kabinet Schoof zijn langverwachte Regeerprogramma. Het lijvige document is een uitwerking van het hoofdlijnenakkoord dat coalitiegenoten PVV, VVD, NSC en BBB op 16 mei wereldkundig hebben gemaakt. Interessant voor HR-professionals zijn de punten in het regeerakkoord over de aanpak van arbeidsmarktkrapte. Het kabinet zet ook de bestrijding van schijnzelfstandigheid door en wil keuzes maken over activiteiten in onze economie, in relatie tot arbeidsmigratie. In dit artikel biedt Personeelsnet een overzicht van de belangrijkste maatregelen in het regeerprogramma voor HR-professionals, voor 2025 en de jaren erna.

• Kabinet stopt met modelovereenkomsten ZZP: Wat nu?

  Opdrachtgevers die zekerheid wilden dat ingehuurde zelfstandigen geen werknemers waren, moesten gebruikmaken van vooraf goedgekeurde modelovereenkomsten van de Belastingdienst. In de praktijk leverde deze bepaling van de Wet DBA niet de gewenste zekerheid vooraf, wat het kabinet ertoe heeft gebracht maar helemaal te stoppen met het goedkeuren van nieuwe modelovereenkomsten. Bestaande overeenkomsten worden na afloop niet verlengd. Voortaan wordt de arbeidsrelatie beoordeeld op basis van een alomvattende benadering, waarbij de gezagsverhouding tussen opdrachtgever en -nemer een belangrijke rol krijgt.

• Medewerker weigert mediation bij re-integratie? Dan is ontslag mogelijk

  Een arbeidsongeschikte werknemer die ook een arbeidsconflict heeft en weigert mee te werken aan mediation, loopt het risico zijn baan te verliezen, schrijft arbeidsrechtadvocaat Linda Jacobs. In dit artikel licht Jacobs een recente uitspraak van het Gerechtshof Den Haag toe, waaruit ook blijkt dat mediation een belangrijke rol kan spelen bij re-integratie.

• Sanctiebeleid en officiële waarschuwing, met modelbrief

  Als een werknemer ernstige overtredingen begaat, kan de werkgever een officiële waarschuwing geven. Dit moet de werknemer aansporen om geen verdere overtredingen te begaan. Ook kan het helpen bij een eventuele ontslagprocedure.

  

  Modelbrief officiële waarschuwing

• Mogelijk verbod uitzendwerk in sectoren met misstanden

  In specifieke sectoren, zoals bij de vleesverwekende industrie, zijn zoveel misstanden met malafide uitzendbureaus die arbeidsmigranten uitbuiten, dat minister van Hijum (SZW) daar -als uiterste middel- een verbod wil kunnen uitvaardigen voor uitzendwerk. Ook verkent de NSC-minister of het mogelijk is om vast te leggen dat een minimum percentage arbeidskrachten in vaste dienst moet zijn.

• MKB wil regels voor arbo, ziekte en ontslag schrappen

  Ondernemers klagen al jaren over de regeldruk in Nederland, die hun concurrentiepositie zou schaden. Ze vinden dat de overheid veel te veel vraagt van ondernemers, die daar steeds meer tijd en geld aan kwijt zijn. Wat opvalt is, dat ondernemers kennelijk vooral gebukt gaan onder de regels die zorgen voor veiligheid en een sociaal beleid op de werkvloer. Zo willen ze de doorbetaling bij ziekte vereenvoudigen en korter maken, net als het schrappen van de betaling van transitievergoeding bij tijdelijk werk. Ze willen verder af van de verplichte externe toetsing van de RI&E. Ook zien de ondernemers helemaal niets in de verplichte klachtenregeling voor grensoverschrijdend gedrag.

• Opzeggen tijdens proeftijd? Let op de opzegdatum!

  Is een opzegging tijdens proeftijd rechtsgeldig, wanneer de werkgever in de communicatie erover verschillende opzegdatums vermeldt? De werknemer denkt dat de werkgever een fout heeft gemaakt en eist daarom bij de rechter een vergoeding. Eén van zijn argumenten is, dat de werkgever te laat was met opzeggen: in de ene mail staat dat het einde dienstverband op 31 maart is, maar het hoofdkantoor schrijft ‘per 1 april’. Het gerechtshof oordeelt in hoger beroep dat de verschillende opzegdata op hetzelfde neerkomen en er dus geen reden is om het ontslag tijdens proeftijd ongeldig te verklaren.

• Arbeidsovereenkomst: model Min/Max-contract

  Het min/max-contract is een oproepovereenkomst waarin u minimaal te werken uren afspreekt met de oproepkracht, die u altijd moet uitbetalen. Sinds augustus 2022 moet u rekening houden met aanscherpingen door gewijzigde arbeidswetten. Nadere uitleg en een model contract vindt u hier.

  

  MinMax-contract (geactualiseerd sinds 1 augustus 2022)

• Arbeidswetgeving ontduiken met trucs, zorgt voor hogere boetes

  Nog altijd zoeken bedrijven met veel flexwerk naar constructies om zo min mogelijk personeel in dienst te hoeven nemen. Bijvoorbeeld door arbeidskrachten in te lenen via verschillende (zelf opgerichte) BV’s die helemaal geen personeel in dienst hebben, maar uitsluitend werken met zzp’ers. In de praktijk blijkt dan soms, dat ze daarmee verschillende wetten overtreden. Bovendien maken ze daardoor ook nog eens kans op meer boetes, omdat de Arbeidsinspectie die uitdeelt per BV die de wet overtreedt.

• Belastingdienst gaat samenwerken tegen schijnzelfstandigheid

  Alweer sinds 2016, zijn opdrachtgevers en zzp’ers opgescheept met de onwerkbare Wet DBA, die bedoeld is om de arbeidsrelatie te bepalen. Maar het werken met modelovereenkomsten bleek een mislukking en ook de beloofde internetmodule die uitsluitsel kon bieden over de arbeidsrelatie, is er nooit gekomen. Al enige jaren handhaaft de Belastingdienst niet meer op schijnzelfstandigheid, maar daar moet vanaf 2025 verandering in komen. Voordat de controles weer beginnen, zet de Belastingdienst in op samenwerking met brancheorganisaties om samen tot een werkbare situatie te komen.

• ZZP’er of werknemer? Gezagsverhouding is allesbepalend

  Vanaf 1 januari 2025 gaat de Belastingdienst weer strenger controleren op schijnzelfstandigheid. Dit zorgt voor onrust bij veel bedrijven die de afgelopen jaren regelmatig zzp’ers hebben ingehuurd voor regulier werk. Bedrijven moeten nu extra voorzichtig zijn om te voorkomen dat hun arbeidsrelaties met zzp’ers achteraf worden gekwalificeerd als dienstverbanden. Dit kan namelijk leiden tot forse naheffingen en boetes voor achterstallige belastingen en premies. Een recente gerechtelijke uitspraak toont echter aan dat de belastinginspecteur niet altijd gelijk krijgt. De kernvraag hierbij is wie in de praktijk de werkelijke controle heeft over het werk.

• Crisisregeling Personeelsbehoud vervangt Wtv en vorstregeling

  De regels voor tijdelijke WW bij extreme weersomstandigheden en buitengewone omstandigheden, worden aangepast. Twee afzonderlijke regelingen worden samengevoegd in de Crisisregeling Personeelsbehoud. Het is vooralsnog de bedoeling dat deze regeling in 2025 van kracht wordt.

• Recht op bonus voor zieke werknemer: wat u moet weten

  Werkgevers en HR-adviseurs stellen met enige regelmaat de vraag of een medewerker het recht op een bonus houdt tijdens ziekte, meldt advocaat arbeidsrecht Linda Jacobs. In dit artikel bespreekt zij wanneer uw werknemers tijdens ziekte recht hebben op een bonus, welke wettelijke bepalingen hierbij van toepassing zijn en hoe werkgevers en HR-adviseurs hierover duidelijkheid kunnen scheppen in hun arbeidsvoorwaarden.

• Werkgevers verscherpen thuiswerkbeleid: leg afspraken vooral vast

  Werkgevers trekken de teugels aan als het gaat om thuiswerken. Ze willen hun personeel vaker op kantoor zien, terwijl de medewerkers het liefst hybride willen werken. Een initiatiefwet die het recht geeft om thuiswerken aan te vragen, is door de huidige Eerste Kamer onlangs afgeschoten. Werknemers kunnen hun eigen werkplek niet afdwingen. Toch is het aan te bevelen om samen met de werknemer afspraken te maken over hybride werken, adviseert arbeidsjurist Pascal Besselink.

• Opletpunten voor HR-adviseurs, vanaf 1 juli 2024 en later

  Wat staat er op de actielijst van HR-adviseurs per 1 juli 2024? En met welke ontwikkelingen moeten we rekening houden voor de periode erna? Hier vindt u actiepunten en aandachtspunten over de belangrijkste ontwikkelingen die voor de deur staan.

• Arbeidsovereenkomst: model nul uren contract

  Met het nul uren contract sluit u een oproepovereenkomst af met de werknemer, maar legt hierin geen vast aantal te werken uren vast. Sinds augustus 2022 moet u rekening houden met aanscherpingen door gewijzigde arbeidswetten. Hier vindt u nadere uitleg en een model contract.

  

  Model nul-urencontract (geactualiseerd sinds 1 augustus 2022)

• Lessen voor HR: Defensie weerde vrouwen door aanpassen functie-eisen

  Het is een bekend probleem: organisaties waar vooral mannen werken, krijgen het benauwd als vrouwen daar ook aan de slag willen. In het Nederlandse leger werken nu wel meer vrouwen, maar het is ze de afgelopen decennia bepaald niet gemakkelijk gemaakt. Door steeds weer nieuwe (functie-) eisen te stellen, konden vrouwen niet goed doorstromen binnen de organisatie. Welke lessen kunnen HR-adviseurs trekken, als ze deze valkuilen willen omzeilen?

• Bezuinigingen coalitie: kortere WW, geen verhoging mimimumloon

  De coalitiepartijen hebben bij het hoofdlijnenakkoord een financiële onderbouwing gegeven die pas later bekend werd. Daar staan opmerkelijke maatregelen in, zoals verkorting van de WW-duur naar 18 maanden, verhoging van de AWF-premie en een beperking van de compensatie transitievergoeding voor kleine ondernemers. Ook gaat het minimumloon niet extra omhoog en dus ook niet de AOW en sociale uitkeringen. Zoals eerder bekend krijgen sommige rijksambtenaren het zwaar: zij gaan in 2026 één jaar op de nullijn en bij de kerndepartementen in Den Haag moeten 25 duizend arbeidsplaatsen worden geschrapt.

• Coalitieplannen 2025: hoofdlijnen voor HR en werkgevers

  Met de presentatie van een hoofdlijnenakkoord, hebben de aanstaande coalitiepartijen PVV, VVD, NSC en BBB hun visitekaartje afgegeven. Naast migratie, veiligheid, rechtszekerheid en koopkrachtverbetering, zet de coalitie in op een breed scala aan sociaal-economische hervormingen. Personeelsnet geeft hieronder een uitgebreid overzicht van de maatregelen die HR-professionals en werkgevers moeten kennen.

• Flexibel werken: Formulier arbeidsduur, werktijd, arbeidsplaats en arbeidszekerheid aanpassen

  Als een werknemer meer of minder uren wil werken, of bijvoorbeeld wil thuiswerken, kan deze hierom verzoeken. De werkgever moet het verzoek serieus nemen en kan het alleen met zwaarwegende argumenten afwijzen. Sinds augustus 2022 is de wet uitgebreid en kan een verzoek worden gedaan voor meer werkzekerheid.

  

  Formulier aanpassing arbeidsduur, werktijd, arbeidsplaats en voorspelbaar werkpatroon

• Mag je met camera’s toezicht houden op werknemers?

  Ze zijn overal om ons heen en het worden er ook steeds meer. Ze zitten verborgen in deurbellen, auto’s en huishoudelijke apparaten. En camera’s verschijnen ook steeds vaker ook op de werkvloer. Wie in een winkel werkt, bij een bank, of in de horeca weet al dat je als werknemer overal in de gaten kan worden gehouden. Maar er hangen soms ook camera’s op plekken die minder bekend zijn. Meestal uit veiligheidsoverwegingen, maar ook wel om diefstal op te sporen of om te bekijken of werkprocessen goed verlopen. Werkgevers mogen dat doen, maar er zijn wel strenge regels voor het toezicht dat je met camera’s mag houden op het werk.

• Ontslagdossier opstellen: doe dit, voordat u een werknemer ontslaat

  In Nederland zijn werknemers wettelijk beschermd, waardoor de werkgever niet zomaar personeel kan ontslaan. De ontslagregels worden strikt toegepast en als de werkgever fouten maakt, zullen die bij de kantonrechter of het UWV worden afgestraft. Belangrijkste opletpunt is, dat de werkgever een redelijke grond voor het ontslag heeft en die ook met bewijzen kan onderbouwen. Daarvoor moet u een compleet ontslagdossier opbouwen. Bijna net zo belangrijk is, dat de werknemer voorafgaand aan het ontslag nog een oprechte kans krijgt om zich te verbeteren, eventueel in een andere functie.

• Illegale arbeid te winstgevend door lage boetes en pakkans

  Wie mensen van buiten de EU zonder geldige werkvergunning laat werken, overtreedt de Wet Arbeid Vreemdelingen (Wav). Als de Arbeidsinspectie daar achter komt, kan de werkgever een boete krijgen. Maar de pakkans is laag en ook de boetes zijn niet meegestegen met de inflatie. Daardoor kunnen kwaadwillende werkgevers het zich permitteren om toch illegale arbeid te gebruiken. Want zelfs met een boete, is dat nog winstgevend.

• Arbeidsovereenkomst: model oproepcontract voorovereenkomst

  Dit contract is geen arbeidsovereenkomst, maar een set afspraken vooraf. Per oproep wordt een aparte arbeidsovereenkomst afgesloten. Hier vindt u meer uitleg en een voorbeeld overeenkomst.

  

  Oproepcontract voorovereenkomst (geactualiseerd sinds 1 augustus 2022)

• Concurrentiebeding: houd het redelijk en pas op tijd aan!

  Is een tien jaar oud concurrentiebeding nog actueel? In een recente rechtszaak hierover, oordeelde de kantonrechter voornamelijk in het voordeel van de werknemer. De uitspraak benadrukt het belang van redelijkheid bij het toepassen van het concurrentiebeding. Als kennis en werkzaamheden erg specialistisch zijn, moet het voor een werknemer nog wel mogelijk zijn om bij een andere werkgever aan de slag te gaan. Een andere les voor HR-adviseurs is om het concurrentiebeding steeds opnieuw vast te leggen, dus ook bij verandering van de functie of bij contractverlenging.

• Blauwe kaart: nieuwe regels voor hoogopgeleide arbeidsmigranten

  Net als in Nederland, wordt de bevolking in de hele Europese Unie steeds ouder. Om de economie te stutten en sociale voorzieningen op peil te houden, blijven arbeidsmigranten nodig. De EU-lidstaten hebben daarom nieuwe afspraken gemaakt om legale arbeidsmigratie te bevorderen. Onderdeel van de afspraken is dat gekwalificeerde migranten eenvoudiger aan het werk kunnen in beroepen waarvoor diploma’s nodig zijn.